Psychologische lijkschouwing

Tijdens de therapieën bedoeld om mijn rouwproces en depressie aan te pakken, werd mij verteld, dat naarmate ik verder zou afglijden ik mijn zelfbeeld ook zou neerhalen. Ik zou dan in alles en nog wat zaken op mezelf gaan betrekken en in een isolement geraken. Ik zou op voorhand overal beren op mijn pad gaan zien. Ik zou ook argwanend worden. Je kent het vast wel, als ik in zo'n toestand anderen met elkaar zou zien praten dan zou ik gaan denken dat het in negatieve zin over mij gaat. Ik zou me ook geleidelijk maar zeker terugtrekken uit het dagelijks leven. Ik was een gewaarschuwd mens en moest flink aan de bak.
Na het overlijden van mijn beide broers, had ik last van een groot schuldgevoel. Het voelde alsof ik gefaald had, onvoldoende mijn best gedaan had om hen voor het leven te behouden. Dat gevoel en verdriet was zelfs zo groot, dat ook ik het vaak niet meer zag zitten.

Het verdriet werd minder. Het schuldgevoel bleef, ondanks dat ik me bewust was van het feit dat mijn broers elk ook hun manier van denken, doen en laten hadden.
Ik had mijn oudere broer, die aangaf dat hij pijn had in de hartstreek, geadviseerd met zijn klachten naar de huisarts te gaan. Toen ik hem 's avonds belde zei hij, dat hij had volstaan met het slikken van een paracetamol. 'Het gaat wel weer', was zijn antwoord. Niet veel later overleed hij aan een hartfalen. Ik had hem al eerder 'vaderlijk' toegesproken in ander kwesties. Had ik hem dit keer aan zijn haren alsnog naar de huisarts moeten slepen? Ik wist zeker dat hij voorlopig nog wilde leven. Hij sprak zo enthousiast over zijn naderende vut-periode. Ik heb daar lang over nagedacht. Met name over wat er in zijn hoofd omgegaan moest zijn. Mijn broer deed veel kwesties af met een grote dosis humor en soms met wat onverschilligheid of desinteresse. Of was er meer? Kende ik hem toch niet zo goed?
Ik vond dat ik mijn jongere broer naar een second opinion had moeten sturen. Maar er was iets wat hem ervan weerhield. Ook daarover rees bij mij de vraag : 'Had ik moeten doorzetten? Had ik hem net als vroeger dwingend bij de hand moeten nemen en moeten zeggen dat ie naar mij moest luisteren?' En de vraag waarom zij moesten gaan en ik hier achterbleef.
Zondag zag ik (weer) een interessante aflevering van het tv programma 'Jacobine op Zondag'. Dit keer ging het over de rouwverwerking van nabestaanden na een zelfmoord van een dierbare. In dat programma draaide het veel om schuldgevoel en kwam het woord 'psychologische lijkschouwing' naar voren. Zonder dat woord eerder gehoord te hebben, bleek ook ik daarmee bezig te zijn geweest tijdens mijn reis door die donkere periode. Niet zo uitvoerig, ik heb aan weinigen vragen gesteld over mijn broers. Ook ik heb toen veel nagedacht om antwoord te krijgen op de vraag : waarom is dit gebeurd? en vanwaar dat schuldgevoel?. Het heeft mij een aantal antwoorden opgeleverd. Ze hebben me erg veel geholpen mijn gevoel van schuld te begrijpen en daarmee af te zwakken. Echt weg is dat gevoel niet. Maar het is mij niet meer tot last. Ik heb mezelf hervonden. Al is het wel een andere ik dan voorheen.