Binnen het kader van mijn loopbaanontwikkeling heb ik diverse opleidingen moeten volgen. Niet alleen technisch, ook op het gebied van commercie, management, werving en selectie enzovoort. Ook op het gebied van communicatieve en sociale vaardigheden werd ik geschoold. Ik ben daarvoor verschillende keren op herhaling geweest, om de kennis en vaardigheden op te frissen.
De eerste keer (1977) was zo'n cursus wel even schrikken. Van de cases werden namelijk video-opnames gemaakt. Het is raar jezelf terug te zien en te horen in die situaties. Op mijn manier van doen en laten werd vervolgens door de docenten en/of medecursisten opmerkingen en/of (opbouwende) kritiek geleverd. Ik heb een aantal keren meegemaakt, dat cursisten in discussie gingen, omdat ze bepaalde aspecten van hun gedrag / uitlatingen goed wilden praten. Anderen werden boos of verlieten zelfs huilend(!) het cursuslokaal. Ze waren niet in staat zich open te stellen voor zoiets en/of ontbeerden incasseringsvermogen. Hun loopbaan zal wel een wending hebben genomen.
Mede dankzij die cursussen en opgedane ervaringen had ik later niet zoveel moeite met therapeuten. Vanuit het standpunt zo ben (en doe of laat) ik nu eenmaal en de wens me te verbeteren c.q. beter te willen worden, gaf ik me bloot. En ach, de aanwezigheid van enig zelfreflectie, al dan niet via een klankbord, kan ook geen kwaad. Telkens weer naar anderen wijzen zou niet alleen iets over mezelf zeggen, maar is ook mezelf voor de gek houden. Dat schiet niet op.