Op Curaçao kwam ik erachter hoe het zit met 'gebruik' of 'misbruik' maken van mensen. Ik was nog een jonge tiener, maar luisterde goed naar de verhalen van mijn klasgenoten en vriendjes. Die gingen over hun vaders, die bij de Shell werkten. Later, in Nederland, werden mijn bevindingen in de jaren 60 bevestigd na de komst van gastarbeiders. Arme mensen, op zoek naar inkomen, gaan werken voor anderen. Noodgedwongen dus. Om hun eigen gezinnen een beter leven te kunnen geven. Zoals veel Nederlanders voor de oorlog naar Duitsland vertrokken, om daar wat geld te verdienen. Net zoals in andere gevallen, werden zij na de oorlog 'verraders' genoemd. Gastarbeiders die onder onmenselijke omstandigheden hun werk deden.
Ik werd eraan herinnerd toen iemand onlangs betoogde dat Indo's hun landgenoten hadden verraden en als 'slaven' voor de Nederlanders in Indië hebben gewerkt. Een wat vreemde opmerking. Ook toen ging het om armoede / inkomen, om een beter leven en een betere toekomst voor de kinderen. Ook toen was je werkgever afvallen nauwelijks een optie. Dus was je dan een verrader? Nee, ik vind eerder dat die 'werkgevers' misbruik maakten van de lokale situatie. Uitbuiting van het land, de mensen en het hanteren van een verdeel en heers methode. Zoals ik dat voor het eerst op Curaçao besefte.
De Indo's werden ook nog hun land uitgejaagd door het regime van Soekarno. En zo welkom waren deze Nederlanders hier niet. Ergo, je moet wel weten waar je het over hebt.