Tegen kanker in Dronten -3-

De kanjers!

Of ik nog wat foto's wilde komen maken. Maar dan van de hele groep. Willem en foto's maken, dus op naar Dronten om het eind van de 24 uursloop bij te wonen. De actie bracht geschat zo'n 40.000 euro op. Niet gek voor een organisatie als het KWF dat nog miljoenen op de bank heeft staan. Maar ik mag niet al te kritisch zijn, want het gaat om het gebaar van en aan de medemens.
Het weer werkte ook volop mee, de ballonnen stegen hard omhoog en dus was het een geslaagde onderneming. Niet voor Jill, want die had haar ballon liever mee naar huis genomen.

Trouwen met Lady Honda

Mocht ik weer gaan trouwen, dan doe ik dat met mijn motorfiets. Lady Honda is erg gemakkelijk en meegaand (als haar koppeling niet slipt). Onze huwelijksnacht brengen we op de 24 uren van Le Mans door. Als ik zin krijg, bestijg ik haar en doet ze alles wat ik wil. Onderweg een leuke liftster meenemen is geen enkel probleem. Ze stopt nooit om ergens te gaan shoppen en zeurt niet over mijn hobby. In tegendeel, ze geniet ervan als ik haar een beurt geef. Of het nu een kleine, grote of poetsbeurt is. Als ik me ga vermaken, leg ik haar aan de ketting. Hormonen heeft ze niet. En als er iemand hoofdpijn heeft, ben ik dat. De (afdicht)ringen zijn niet zo duur en haar levensonderhoud kost aanzienlijk minder. En als het tijd wordt voor een make over, dan bepaal ik dat en niet zij. Ze rimpelt niet, droogt niet op, haar kontje blijft strak en haar koplamp staat haar hele leven stijf vooruit. En heet dat ze kan worden! Maar ik bepaal of ze over haar toeren mag gaan.
Haar kast is gevuld met de meest noodzakelijke spullen, die ik voor haar koop.
Ze vangt de klappen die ik rijdend over het asfalt soms tegenkom, zachtjes voor me op. Ze vindt het geen enkel probleem om in de garage te slapen, terwijl ik al dan niet alleen in mijn bed lig. En over de rommel die ik dagelijks maak, mijn humeur, mijn zappen, boeren en scheten zegt ze ook niets. En mochten we toch gaan scheiden, dan komt dat omdat ik haar zat ben en een andere veel mooier vind.  Kortom, La Honda is gewoon van deze planeet. Het moet er maar van komen. Ik ga haar ten huwelijk vragen.

Stoken -1-

Naar aanleiding van mijn stukjes over Roemenië, schreef mijn grote fan hert volgende :

Je houdt het toch niet voor mogelijk!; zelfs in het Roemeens(e) ratelt de laptop van Willem alsof je een handvol grauwe erwten in een etensbord laat vallen.
Hebben dit soort mensen soms meer vingers of meer hersens dan gemiddeld? Want die vlugge vingers hebben toch besturing nodig ? Ik ben al blij als mijn duim niet struikelt over mijn wijsvinger, (van dezelfde hand! Ha, ha) Citaat: ,,...Men maakt nog veel zelf. Fruit wordt al dan niet als jam ingemaakt. Het wordt ook gebruikt voor het stoken van een zeer sterk drankje:
Tujca (70-80% alcohol!)"...". Is bij Willem de 'geest uit de fles' gekomen? na een paar glaasjes van dat 'spraakwater', als een verlaat Pinksterfeest?; "adventus spiritus sancti". Dat zal toch niet? want thuis doet ie ut óók. Eh, ...ik bedoel natuurlijk heel veel en snel typen, zónder die 70-80%. Hallo zeg!
En nu ben ik, dankzij Willem, met een mooi boogje bij het volgende onderwerp aanbeland, dat in alles lijkt op bovenstaande, maar ik vrees dat Willem tóch één woordenboek vergeten is mee te nemen op zijn reis naar Roemenië.

Stoken en stoken -2-

'Stoken' en stoken-2 Mijn vrouw en ik zaten op een mooie voorjaarsdag bij vrienden op hun tuinterras een kopje koffie te drinken en genoten volop van de weldadige rust rondom. Maar plotseling was het gedaan met die rust want de takken van een boom, net achter de schutting met de buren, begonnen hevig heen en weer te zwiepen en tussen de groene bladeren door werd een lange harde bezem zichtbaar die met wilde halen ruw op en neer werd bewogen. Onze gastvrouw stond gehaast op en liep naar de schutting. Op haar tenen staand kon ze net in de tuin ernaast kijken om te kunnen zien wat daar gebeurde en schreeuwde; ,,...Heej Gait Jan!, wat is hier in vredesnaam aan de hand man ?! Zij stond bekend als een dame die haar mondje wel aardig kon roeren, dit niet altijd met instemming van haar man, en ze zou dit varkentje wel even wassen, zo leek het ons. Het schudden van de boom hield op en Gait Jan antwoordde: ,,wel buurvrouw, ik heb proemn neudeg um proemnjenever te maakn...". Buurvrouw: ,, ja, ja, ik begrijp het; pruimen, voor het maken van je eigen jenener, maar er zitten nu toch nog geen pruimen aan deze boom?". Gait Jan: ,,nee, dat klopt, maar as die rotbi-jn niet komn dan zal't dit joar ok wel niet gebeurn en doorum muk zúlf maar an de gang goan". Buurvrouw: ,,hoe bedoel je, aan de gang gaan, en wat heeft die bezem daar mee te maken?". Gait Jan: ,,now, dat zak oe verteln; ik bin die boom ant bevruchtn!". ,,Met de bezzem breng ik 't stoefmeel noar alle bloemn, net as de bi- jn dat doen en dan komn dr dit joar zeker wel proemn an disse boom". Buurvrouw: ,,Nou, nou, het is me wat zeg, maar ga je altijd zo tekeer met dat bevruchten? wat vind je vrou....". Ze maakte haar zin niet af want ze besefte dat de conversatie nu een totaal verkeerde richting dreigde uit te gaan. Ze draaide haar hoofd een beetje schuin in onze richting met de kin omlaag en de boventanden op haar onderlip, die bijna in haar mond verdween. Met haar ogen naar boven gedraaid probeerde ze snel iets te verzinnen voordat Gait Jan haar van repliek zou dienen want die was nogal 'los in de mond' en mocht graag iemand 'stoken'. Haar man zag het allemaal met argusogen en gefronste wenkbrauwen aan en wachtte rustig af (hij was wel wat gewend met zijn vrouw!). Buurvrouw: ,,nou Gait Jan ik wens je verder veel succes met je gesex in de boom, en met je stokerij in de pruimentijd; ik ga weer aan de koffie". Ze haastte zich met grote stappen naar het terras en plofte in haar stoel neer; pff! Haar man reageerde stoïcijns met: ,, je hebt eigenlijk een flink pak slaag verdiend, .....met zo'n zelfde, harde bezem! ".

Fan-tilator.
P.S.: hopelijk krijgt Gait Jan nog net een voldoende voor zijn uitspraak.

Een emotionele ontdekking

Al die jaren heb ik willen weten wat er precies in 1972 gebeurde, dat onze relatie zo deed bekoelen. Olga wilde er nooit over spreken. Ook dit keer niet. Maar haar broer en haar schoonzus wel. Het kwam erop neer, dat haar vader bij de staatspolitie werkte. Om die reden kon Olga dus nooit naar het Westen vertrekken! Toen ik dat hoorde, begreep ik na ruim 40 jaar pas de vragen die haar vader mij in 1972 stelde. Over of ik niet beter in Roemenië kon wonen en werken. Toen ik daar later in bed over nadacht, werd ik alsnog emotioneel. Vooral omdat ik inmiddels wist hoe veel Olga toen van me hield. Ik was behoorlijk geschokt. Het was volgens haar schoonzus een grote traumatische ervaring voor haar.

Kleine kinderen worden groot

Als ie in mijn buurt is, geniet ik volop van dat blonde ventje. Afgelopen nacht heeft ie bij zijn opa gelogeerd. Dat was voor beiden volop genieten. Tim is een behoorlijke wijsneus aan het worden. We hebben steeds meer ernstige gesprekjes.
In de auto zei hij laatst tegen mij, en ik citeer, : "Opa, je moet eens met je zoon praten".
Voor alle duidelijkheid : Tim is al een tijdje erg geïnteresseerd in familierelaties, vandaar dat hij het niet over zijn vader heeft, maar over mijn zoon.
Ik vraag hem : "O, en waarom moet ik dat?"
Dan zegt Tim : "Hij laat mij weleens games spelen van boven de 18 jaar." Op mijn vraag of hij dat erg vindt, antwoordt Tim op wat zachtere toon : "Nee opa".
Over oud worden zei Tim : "Opa, ik wil net zo oud worden als jij." Ik antwoordde enthousiast : "Dat zou ik heel mooi vinden Tim." Waarop Tim nuchter reageert met : "Maar dan ben jij al lang dood hoor, opa." Zucht. Van Opa voor Tim :

Tim Hardin - Simple Song Of Freedom

1972 in Timisoara met Zoia en Olga

Het was in de herfst van 1969. Ik was op een zondagavond op weg naar Zuidlaren in de, zoals gewoonlijk, laatste trein. Tegenover mij zat een wat ouderwets geklede man, die mij in het Frans zei dat hij naar Groningen ging. Het gesprek ging vooral over het onderwijs. Daar had hij iets mee van doen. Op een gegeven moment vroeg hij mij of ik met iemand in Roemenië wilde corresponderen in het Frans. Hij was nogal gecharmeerd van het gemak waarmee ik met hem communiceerde. Ik zei nogal gemakkelijk oké. Hij gaf me een stuk pagina dat hij uit een muziekblad had gescheurd en wees me op de advertentie. Ik zat nog in militaire dienst en vond het weliswaar wat gewaagd om een brief naar achter het IJzeren Gordijn te sturen, maar deed het toch. Het was volgens mij zo'n standaard kennismakingsbriefje. Niets bijzonders. Ook geen foto of zo. Onverwacht kreeg ik een eerste brief uit Roemenië van de Olga uit de advertentie. Ik had toch al weinig op met al die propaganda uit beide werelddelen en wilde zelf ervaren wat daar van waar was. En zo begon een lange papieren relatie tussen ons. Vrij snel na mijn diensttijd, in 1972, zocht ik Olga op. Ze wilde me graag met haar familie en land kennis laten maken. Ik weet nog wel dat ik heel erg benieuwd was en mijn onderneming behoorlijk spannend vond. Mijn vader vond het maar niks. "Jij komt niet meer terug", zei hij bezorgd. Hij was bij de Marine en had de oorlog meegemaakt. En volgens Barry McGuire was het The Eve of Destruction. En toch : ik weigerde dat te geloven. Nee, ik geloofde meer in Tim Hardin's Simple song of Freedom. Na een lange treinreis belandde ik in een zeer gastvrije en vriendelijke omgeving.  Van een agressief en expansief volkje merkte is dus niets. Eigenlijk was men net als hier de Koude Oorlog meer dan zat. Net als Tim en ik wilde bijna iedereen hier vrede. En die anderen ook. Maar we werden dagelijks voor de gek gehouden.

Afscheid van Roemenië -2-

Tijdens de vlucht vroeg ik mezelf af, waarom ik aan allerlei vreemde dingen dacht. Ik zat naast de motor. De propellers vormden tijdens de reis een zwarte ronde schijf. Ik betrapte mezelf erop, dat ik alle klinknagels en andere bevestigingen aan het controleren was. Ik meende ook geregeld te horen dat de motor een vreemd geluid maakte. Een vuile bougie? Een verstopte sproeier? Zou de monteur een goeie dag gehad hebben? Had ie een leuke chef? Heeft ie wel of geen ruzie gehad met de piloot? Of was het de chauffeur van de tankwagen? Draaide de propeller nu onregelmatig of niet? Ik schrok me een hoedje toen het geluid opeens verdwenen was. Maar het was niet de motor, maar ik zelf die even ingedommeld was door het monotone gebrom.
Plotseling begon het toestel heftig te schudden. Net als vlak daarna mijn hoofd. Ik keek naar buiten en zag de vleugel opeens klapperen. Alsof het vliegtuig in een heuse vogel aan het veranderen was. Ik keek naar het smalste gedeelte, dat naar mijn idee als eerste scheuren zou gaan vertonen. De gezagvoerder probeerde mij en de rest gerust te stellen door om te roepen dat slechts sprake was van wat turbulentie. Maar om een of andere reden wilde dat er bij mij niet in. Ik heb die rare gasten op Discovery Channel vaak zo luchtig zien reageren. Zo vielen een keer van een vliegtuig alle motoren uit. Zegt die gezagvoerder tegen de toren : "We hebben een probleempje"  Niet dat ik me beter gevoeld zou hebben als ik hem in grote paniek 'Mayday Mayday!' door dat ding had horen schreeuwen. Dat helemaal niet. Maar het zal allemaal wel komen door het feit dat ik niet zo vaak gevlogen heb. Nog een halfuur volhouden, dan zijn we er. Hopelijk.

Tegen kanker in Dronten -2-

In Dronten werd om 14.00 uur het startschot gegeven voor de 24 uur tegen kanker. Gedurende een hele dag wordt in estafettes gelopen. Van de deelnemende groepen lossen de leden elkaar constant af, om de groep aan de wandel te houden.
Een wethouder gaf het startsein. Aan de opzet is flink wat aandacht besteed. Er zijn kramen met allerlei producten te koop, er is muziek (live), er wordt gedanst en uiteraard aangemoedigd. Voor de groepen die van ver komen is ruimte beschikbaar gemaakt om een caravan te plaatsen.
Het woord kanker heeft voor mij, na een aantal ervaringen met dodelijke afloop, een emotionele lading gekregen. Dat werd alleen maar erger toen het lied 'You never walk alone' werd gezongen. Dat nummer deed me denken aan de eenzame strijd van mijn dierbaren, ondanks de aanwezigheid en tomeloze inzet van goedwillenden.
Toen ik Tim voorbij zag komen, deed dat me weliswaar goed, maar toch. Vierentwintig uur in de weer tegen kanker. Een druppel op een gloeiende plaat? Al was het maar om de patiënten te laten weten dat er aan hen gedacht wordt. Dat is toch ook onbetaalbaar.
Wat ik niet begreep was de locatie. Die was tamelijk ver verwijderd van het centrum. Waarom niet bij De Meerpaal? Dat zou veel meer publiek getrokken hebben en wellicht ook beter zijn geweest voor de opbrengst voor het KWF.

Afscheid van Roemenië

Vrijdagochtend werd ik door Ovidiu om half 6 gewekt. De avond eerder had ik mijn koffers al gepakt. Na een kop koffie nam ik afscheid van mijn lieve gastvrouw en vriendin Olga, want zij bleef thuis. Van diverse kanten is meerdere keren gevraagd om volgend jaar weer terug te komen. Maar hoewel ik me erg gevlijd voelde, hield ik een slag om de arm. Immers, er staan nog meer trips op mijn lijstje.
We reden via de nieuwe snelweg A1 naar Timisoara. Het was doodstil op het asfalt, ondanks het feit dat in de stad Arad het verkeer al op gang was gekomen.
Op het vliegveld moest ik eerst nog een boarding ticket regelen. De rij wachtenden viel mee.
Ik kreeg een ticket naar Boekarest met de mededeling, dat ik daar de ticket naar Amsterdam moest regelen. Mijn koffer moest ik in Boekarest ook weer inchecken.
Omdat Ovidiu moest werken nam ik afscheid van mijn Roemeense vriend. Even eerder had hij een paar foto's van mij gemaakt.

Tijdens de visitatie ging het mis. Ik had op de valreep een flacon met crème in mijn handbagage gedaan. De inhoud overschreed het toegestane maximum. Om niet voor terrorist aangezien te worden, moest ik de fles laten zien, verwijderen en terug naar de incheckbalie om de fles in mijn grote koffer te doen. Op zo'n klein vliegveld kan dat dus. Het viel me wel tegen dat de douanebeambte geen woord Engels, Frans of Duits sprak. En geen Hollands. Bij de balie kreeg ik gelijk een ander label aan de koffer met eindbestemming Amsterdam en twee nieuwe tickets, zodat de transfer in Boekarest een stuk eenvoudiger werd. Een geluk bij een ongeluk dus.
Het Tarom toestel vertrok op tijd voor de binnenlandse vlucht naar Boekarest. Onderweg genoot ik van het mooie bergachtig landschap.

Terug in de tijd

Thuis en met broer Ovidiu

Op posterformaat op de kastdeur van mijn kamer

Met Olga en Ovidiu en eerder ook bij Mircea en Yola en mamma Maria thuis, heb ik veel oude zwart-wit foto's uit vervlogen tijden bekeken. Dat was echt genieten! Dat oude spul heeft voor mij een grote aantrekkingskracht. Voor alle duidelijkheid : ik heb het louter over dingen.
Zo leerde ik de familie van Ovidiu kennen en die van mamma Maria's kant. Ik noem haar overigens gewoon 'maman', zoals de anderen dat ook doen. Leuk was ook dat de periode waarin we het erg druk hadden met het opbouwen van een zelfstandig bestaan, nu zichtbaar werd. Trouwen, huisje, kinderen, werk, vakanties enz. Zo hoorde en zag ik voor het eerst dat het stel een aantal keren in Oost Duitsland met vakantie is geweest. Veel foto's worden in dozen bewaard en zijn aan de achterzijde beschreven. Zo waren er foto's van voorouders, met als datum op de achterzijde begin 1900. Ze schetsten voor mij een mooi tijdsbeeld. Prachtig!
Ik was ook blij dat men nu met een gerust hart kon spreken over het al dan niet verplichte lidmaatschap van de (voor-) ouders van communistische verenigingen. Op een aantal foto's zag ik mensen in uniformen.
Tussen al die oude foto's kwamen we een paar foto's van mij tegen. Die had ik jaren geleden gestuurd. Vaak het origineel. Er waren er bij, waarvan ik het bestaan niet eens meer wist. Zelfs in een fotoalbum van Mircea vond ik foto's van mezelf. Ik heb ook de foto's van 2009, toen het viertal  bij ons verbleef, terug. Tibi heeft de map voor mij gekopieerd op mijn usb stick. Wat ook leuk is : veel mensen reageren enthousiast en zijn vol bewondering als ze horen hoe lang we elkaar al kennen. Ik vind het zelf ook erg bijzonder en iets om te blijven koesteren.

Overheerlijke Mici!

Kant en klaar in de super

Dankzij de inspanningen van Olga heb ik het recept van die overheerlijke mici gekregen. En dat niet alleen. Ik kreeg ook een flinke portie ingevroren mee. Ik hoefde thuis na het ontdooien alleen rolletjes van de speciaal gekruide gehakt te maken en ze te braden. Ze moeten eigenlijk op de bbq, maar dat zou mij te lang duren (schreef de nieuwsgierige, hongerige lekkerbek). Dus legde ik ze in de koekenpan. Hoewel ik ze als kroketten mooi gerold had geheel conform de aanwijzingen van Ovidiu, veranderden ze bij mij in de pan erg van vorm. Ovidiu had het de laatste keer ook zo gedaan, maar bij hem bleef de kroketvorm behouden. Het kan zijn dat in dit Hollandse klimaat geen kroketten van dit soort makelij worden geaccepteerd. Het worden nu mislukte gehaktballen, maar.......... de smaak was weer overweldigend! Bedankt Olga en Ovidiu.

Tegen kanker in Dronten

Hank Marvin & The Shadows - Going Home

Ja, het zit er bijna op. Ik zou hier best veel langer willen blijven, maar aan alles komt een eind. Komt bij dat ik nog graag wat andere dingen wil gaan doen komende periode en die vinden net toevallig plaats in en rond Lelystad. De fietsen en de appels komen ook nog en een trip naar Curacao. Ik heb de koffers al bijna helemaal klaar. Nog een korte middag en dito avond. Morgenochtend vertrek ik tegen 6.00 uur naar Timisoara om daar het vliegtuig te nemen naar Boekarest. Daar wordt het weer 4 uur wachten en dan het laatste stuk naar Amsterdam. Ik vertrek in stijl : opgewekt en met passende, vrolijke muziek :

Arad bij nacht

Stadhuis van Arad met Bogdan, Cristina en Tibi

Woensdagochtend ben ik na het ontbijt weer gaan wandelen naar het centrum van Arad. En elke keer ontdek ik weer nieuwe plekjes en gebouwen. Het is een oude, indrukwekkende stad waar de geschiedenis van afstraalt. 's Middags ben ik met Bogdan weer Arad in geweest, maar dit keer om vooral langs de Mures te wandelen. Men hecht hier veel waarde aan de aanwezigheid van parken en groen. Ze worden druk bezocht. Kinderen hebben er een speeltuin en ouderen kunnen aan tafeltjes kaarten en/of schaken. Jongeren houden zich op in een ander deel van het park.
In de namiddag werden wij uitgenodigd om bij Cristina en Bogdan thuis te komen eten. Ze wonen in een ander deel van de stad. Dat deel komt erg rustig en verzorgd over en kent veel mooie huizen. Het is net een dorpje in de stad. We kregen een heerlijke bbq aangeboden. Het is een ware belevenis om te merken hoeveel tijd en energie men hier in mijn aanwezigheid steekt. De gastvrijheid is gewoonweg overweldigend. 's Avonds ging ik met de jongelui op pad om Arad bij nacht te zien. Veel oude gebouwen waren mooi verlicht en dus was de camera volop in de weer.

Krullenbollen in Nadlac

Net als in 1972 eet ik hier gewoon met de pot mee. Dat is voor mij als naoorlogskind niet echt een probleem. In Nadlac heb ik bijvoorbeeld een speciale soep gegeten met lamsvlees en lever. Er was ook soep met pens. Velen gruwelen ervan of denken : ' Sodeju, dat is toch voor de hond?' , maar vergeet niet dat we in het westen behoorlijk verwend en kieskeurig zijn. Deze vuilnisbak eet dus mee en dat waarderen ze hier erg. Ik eet niet alles, want men eet hier relatief veel dierlijk vet. En dat is niet zo best voor mijn gezondheid. Aan de andere kant : ik ben er niet zo dol op. Ik vind de aardappelpuree hier ook erg lekker. De puree is veel meer gekruid dan ik gewend ben. Als men hier groente apart eet, zoals wij dat in Holland doen bij de aardappelen, dan is het meestal sla.
Vanmorgen ben ik weer over de groentemarkt gewandeld. Ik kijk mijn ogen uit. Er is zoveel verse groenten en fruit. Sommige vallen direct op. Bijvoorbeeld, de tuinbonen. Ze zijn hier wit van kleur. Maar misschien zijn het niet eens tuinbonen. Ook de diverse soorten paprika's en pepers zijn interessant.
Op de veefokkerij van Mircea en Yola zag ik een mij onbekend ras varkens. Ze hadden gekruld haar en deden mij denken aan een kruising tussen een varken en een schaap. Een vette krullenbol dus. Het schijnt een regionaal ras te zijn. Hier zegt men dat het beest goed is voor de cholesterol. Als je dan weet dat er zo'n 300 gewone varkens waren en nog geen tien krullenbollen, dan weet je wel waar meer vraag naar is.

Creatief bouwen

Warme kleuren

Veel licht

Mooie uitstraling

Als je beperkte mogelijkheden hebt om te bouwen, dan moet je createf zijn. Het woonhuis van Mircea en Yola staat voor twee derde deel in de stal! De rest staat tegen de stal aangebouwd als een soort serre. Na de aankoop van het bedrijf wilde men twee grote schuren laten bouwen. Daarmee waren de financiële mogelijkheden bijna op. Dus besloot men in een van de grote stallen een deel van de woning te bouwen. Dat scheelde aan extra fundering, een vloer, extra buitenmuur, dak en isolatie. Een pand in een pand dus. Dat was niet alleen goedkoper, maar ook energiezuiniger! Het woongedeelte werd in de vorm van een serre tegen de ' stalwoning'  aangebouwd. Het is een serre van 40 meter lang. De woning zelf is wat korter. De serre bestaat uit twee delen : een zomer en een winterdeel. Het winterdeel is een meter breder : 4 meter. Het geheel is voorzien van kunststof kozijnen met dubbele beglazing. In het achterste deel bevindt zich de combiketel.
Er zijn twee keukens. Een officiële die zich in het 'stalgedeelte' bevindt en een in het zomerdeel van de serre. In de winter dient het zomerdeel om planten te laten overwinteren. Er zijn drie grote slaapkamers, waarvan twee met eigen badkamer. Ze bevinden zich alle in het 'stalgedeelte'. Zitten, eten en leven doet men in de serre, die door het vele glas erg licht is.Het oogt en is ook erg gezellig in de serre.Omdat de woning gedeeltelijk in een stal is gebouwd, hebben de slaapkamers alleen ramen aan de serre kant. Al met al ziet het er niet alleen mooi uit, het is ook een prettige en praktische woning geworden.

Voor vertrek naar Roemenië

Ik ben al begonnen met de voorbereidingen voor mijn trip naar Roemenië. Als eerste ben ik op zoek gegaan naar presentjes. Die heb ik inmiddels met enige spontane hulp gevonden. Daarna heb ik een lijstje opgesteld van de dingen die ik in mijn koffer moet doen. Ja, ik werk het liefst met lijstjes. Dan vergeet ik minder, tenzij ik de hele lijst vergeet. Dat overkomt me ook nog weleens. Als geboren optimist ga ik uit van zomers weer. Dus t-shirts, shorts, zonnebrandolie, petje, slippers enz. Dan nog wat toiletspullen. Die passen met gemak in zo'n klein tasje. Wat handdoeken erbij en een vest voor 's avonds of 's nachts als het wat koeler wordt. Omdat de conversatie in het Frans zal gaan gebeuren, neem ik voor alle zekerheid een woordenboek mee. Natuurlijk gaan de fotocamera's ook mee. Ik twijfel nog over de videocamera. Ik moet nog informeren naar de situatie rond het internet. Als het even kan laat ik de laptop lekker thuis bij Mike en Jade. Ik neem wel usb sticks mee, om volle memory cards over te pompen.

Naar Moneasa -2-

We arriveerden in een pittoresk dorpje Moneasa, waar relatief veel toeristen komen. We wandelden eerst over een markt waar souvenirs werden verkocht. Het was merkbaar aangenamer wat de temperatuur betrof. Wat niet wegnam dat het warm was. Maar er waren volop bomen en schaduwrijke terrasjes. Op een van die terrasjes namen we plaats om wat te drinken. Mircea ging een tenniswedstrijd spelen en was de rest van de middag uit beeld. Het restaurant was omringd door een waterpartij waar men kon spelevaren. Ik kreeg een piepklein kopje koffie geserveerd. Ik dacht : "Oke..." Voor alle zekerheid bestelde ik ook nog een groot glas water. Na een slokje van het zwarte concentraat (melk deed de kleur

niet eens verbleken) gingen mijn pupillen zeer wijd openstaan. Sodeju! Met wijd geopende ogen heb ik eerst een kleine kerk bezocht. Daarna wandelden we door een park en kwamen we bij een zwembad terecht. Nou ja, zwembad. Het bleek ietwat groter te zijn, dan ik in eerste instantie dacht. De eigenaar was een oud collega van Olga. We werden door hem en zijn vrouw zeer hartelijk ontvangen en kregen een drankje aangeboden. Er werd flink bijgepraat en ik vernam, dat de locatie niet alleen een zwembad was, maar complex met volledig ingerichte zomerhuisjes, een bowlingbaan en een grote bar. Al met al een mooie locatie zo tussen de bergen.

Na het bezoek kwam Mirecea weer terug. Met de complete groep zijn we gaan eten. Na het eten vertrokken we weer richting Arad. En de regen. Hoewel we onderweg erg weinig last hadden, had het in Arad wel behoorlijk geregend. De temperatuur kelderde zomaar 5 graden. Mijn ogen stonden nog steeds wagenwijd open.

Naar Moneasa

De nacht van zondag op maandag heb ik bij maman Maria in Pecica doorgebracht. Met handen en voeten, tekeningen en cijferwerk hebben we met elkaar gecommuniceerd. Ik gebruikte ook veel woorden die qua klank de Roemeense aardig benaderden. 's Morgens werd ik opgehaald door Mircea en Yola om eerst naar Arad te rijden. Daar stapten Olga en Ovidiu in en vertrokken we globaal naar het noordoosten, richting Moneasa. Het werd een gezellige autorit van ruim 100 km waarvan een deel door bergachtig gebied. Onder weg werd gestopt om medicinaal water te tanken. Het is in het gebied een zeer bekende bron, waar het water gratis wordt aangeboden via kranen in een met stenen gebouwtje in de vorm van een fles.  Mircea bood mij een slokje aan, terwijl hij mij de zeer helder ogende drank in een fles aanbood.

Bij maman Maria in Pecica

Helaas voor hem rook ik eerst aan de fles en ik ging bijna van mijn stokje : wat een stank! Het was voor mij een ordinaire rioollucht. Maar om mijn gastheer niet teleur te stellen nam ik een slok(je). Daar bleef het bij, want ik spoelde de nasmaak vlug weg met een volle beker cola. Naar zeggen is het vooral in het weekend erg druk bij de bron. Men heeft dit tappunt ergens in de jaren 70 geïnstalleerd. In ons land zou ie allang gesloten zijn geweest, vanwege een uitgeputte bron. Het was immers gratis...

Na het tanken zetten we de reis voort. Met een buitentemperatuur van zo'n dertig graden zong Adamo : "Tombe la neige, tu ne viendras pas ce soir.." Het kan verkeren. Daarna klonken traditionele nummers door de cabine, die luidruchtig en vooral vrolijk werden meegezongen. Ik genoot meer van het uitzicht. We reden door diverse dorpjes en gehuchten en de weg ging steeds vaker omhoog.

Zelf (in)maken

Links de heerlijke mici de porc

Als ik hier mijn berichtje type, dan wordt elk woord met rood onderstreept door het (Roemeens)correctieprogramma. Zodoende zie ik door al het rood de echte rode niet meer. Het is maar dat je het weet.

Hier wordt weinig gebruik gemaakt van conserven. Er is veel vers voedsel voorhanden. Men maakt nog veel zelf. Fruit wordt al dan niet als jam ingemaakt. Het wordt ook gebruikt voor het stoken van een zeer sterk drankje : Tujca (70-80% alcohol!). Men maakt ook augurken zelf. Net als de vele soorten knoflookrijke salami's. Augurken, tomaten, paprika's, salami's, diverse soorten kazen en gerookt vlees staan dagelijks, dus ook 's morgens, steevast op het menu. 's Middags rond twee uur eet men de hoofdmaaltijd. Dat is vaak een flink gevulde soep, met brood en vlees. En natuurlijk eerder genoemde bijgerechten en vooral niet te vergeten het glas sterke drank.

's Avonds eet men wat eenvoudiger voor het naar bed gaan. De jeugd is nog geïnteresseerd in de culinaire vaardigheden. In tegenstelling tot ons land, waar het fast food de nieuws- en leergierigheid naar de kookkunst volledig dreigt weg te vagen. Ik heb tijdens de bbq hier een overheerlijke worst gegeten, mici de porc genaamd. Het vreemde is dat men mij niet het recept kan vertellen, zij het in wat vage termen. Maar omdat mijn nieuwsgierigheid blijkbaar goed is overgekomen, is mijn gastvrouw drukdoende om de details van het recept te achterhalen.

Terug in Pecica

Voordat ik naar Nadlaç vertrok, was ik al even op bezoek op het oude adres in Pecica, waar ik in 1972 twee weken gelogeerd heb.
Het was erg bijzonder het huis weer terug te zien. De omgeving was in de voorbije 40 jaar behoorlijk veranderd, net als het dorp zelf.
Het huis is enigszins gemoderniseerd. Er is een badkamer met toilet en ligbad en een keuken. Het huis heeft ook centrale verwarming. De moestuin lag er verwaarloosd bij. Gezondheidsklachten van mama Maria zijn daar voornamelijk de oorzaak van. Een groot deel van het erf was omkleed met druivenranken, die voor schaduw zorgden.
Ook mama vond dat ik weinig at voor het ontbijt. Ze had last van haar knie en was een paar keer bijna gevallen. Het gaf me een wat onrustig gevoel. Gelukkig was er nog een aardige buurvrouw, die dagelijks even op bezoek komt. Nu de kinderen niet meer thuis zijn, moeten de ouderen zich zelf zien te bedruipen. Er is wat dat betreft geen ouderenzorg. De jeugd trekt haar eigen plan. 

Een Orthodox katholieke kerkdienst

Mircea keek verrast op, toen ik hem vertelde dat ik graag met hem naar zijn kerk wilde gaan. Ik was niet alleen nieuwsgierig naar het interieur van zijn kerk, maar ook naar de Orthodox Katholieke dienst. Deze groep gelovigen erkennen de universele macht en onfeilbaarheid van de Paus niet.
Toen we bij de kerk in Nadlac aankwamen, moesten we volgens Mircea even wachten. Door de openstaande deuren zag ik dat er gebeden werd. Er lag een aantal gelovigen op de knieën op de vloer van de kerk. Er klonk een zangerige stem, die waarschijnlijk een gebed produceerde.
Even later gingen we naar binnen. De kerk (uit 1829) was al vol met mensen en ik kreeg de indruk alsof we tijdens de dienst naar binnen gingen. Mircea leidde me naar een paar lege stoelen aan de zijkant van de ruimte. nieuwsgierig keek ik naar de vele afbeeldingen, die zowel op de muren als op het plafond waren geschilderd. Wie de bijbel kent, herkende direct de voorstellingen. Het was een aaneenschakeling van fragmenten uit het leven van Jezus. Bij sommige moest ik even goed nadenken. Het was al zo lang geleden dat ik ze had aangehoord en zelf had gelezen. Van de dienst zelf begreep ik nagenoeg niets. Volgens mij werd er slechts heel even wat Roemeens gesproken. Gelovigen reageerden namelijk geregeld instemmend met de tekst. De voorganger was meer af- dan aanwezig. Hij kwam opeens tevoorschijn van achter een gordijn, dat de toegang toe een aparte ruimte afdekte. Iedereen stond dan op, sloeg een kruisje. Hij zei wat en verdween dan weer. Dat was het moment waarop iedereen weer ging zitten. Er werd erg veel gezongen. Tegen het eind van de dienst liep de voorganger door de kerk en zwaaide met met wierook. Tijdens de dienst kwamen en vertrokken gelovigen. Kinderen waren ook aanwezig. Ze zaten niet stil op een vaste plek. Ze liepen door de kerk en af en toe hoorde je ze met elkaar praten. Het deed mij denken aan het verhaal waarin Jezus de discipelen, die de kinderen wegjoegen, corrigeerde. Jezus zei toen : "Laat de kinderen tot mij komen".
Tijdens de collectes liep ook een jongetje mee met een schaal. Er werd niet alleen geld in de schaal gedeponeerd. Ook het ventje kreeg geld, dat blijkbaar voor hem zelf bestemd was want hij propte het met een blij gezicht in zijn broekzak. Tijdens de dienst werd het geld midden in de kerk geteld en in een boekje genoteerd. Op diezelfde plek kon men tegen betaling ook kaarsen kopen om die buiten op te branden. De verkoop ging tijdens de dienst ook gewoon door.
Er werd ook speciale aandacht besteed aan de komende oogst en het voedsel in het algemeen. In het midden van de ruimte stond een tafel met een bosje graan en takken met groene bladeren. Die werden apart gezegend. Daarna pakten gelovigen de takjes die aan de kerkwand waren opgehangen en liepen daarmee richting de tafel. Daar werd gebeden en kregen zij een stukje brood (hosti?). De dienst was daarmee beëindigd. We maakten nog een rondgang door het mooie gebouw en keerden toen huiswaarts. Ik vond het een erg interessante ervaring.

In Nadlaç

Via Pecica reden we naar Nadlac, waar Mircea en Yola een veehouderij hebben.
Ik kreeg een zeer warm welkom en dat had niets te maken met het weer. Mircea was gemeend blij als een kind met mijn komst. Het huis is voorzien van airco : heerlijk! Ik kreeg een eigen kamer met eigen badkamer. Jola heeft mij door het bedrijf geleid. Alles zag er erg verzorgd en opgeruimd uit. Typisch Mircea, die ook voor kwaliteit gaat. Er werken en wonen(!) hier vier medewerkers. Ze zijn van alle gemakken voorzien (slaapkamers, keuken, kantine, tv enz.), iets waar bepaalde werkgevers in Holland een voorbeeld aan kunnen nemen. Er zijn hier zo'n 100 runderen en 300 varkens in zeer ruime stallen.
's Avonds ben ik gaan kijken naar Mircea's wekelijkse tennispartij met zijn vrienden. Daarna liep het wat uit de hand. We gingen wat drinken en toen verscheen een zigeuner met accordeon. We hebben gezongen en gedanst en zo. Ik herinner me niet alles meer (ja, ik was wat van de kaart omdat de Heinekenflessen hier erg groot zijn), maar het was wel erg gezellig. Ik ging om half twee naar mijn bed en heb geslapen als een os. De volgende ochtend voelde ik me niet helemaal top. Hoe zou dat nou komen?

Pecica revisted

 

Na het middaguur werd ik door Tibi opgehaald met de auto. Samen zijn we naar Pecica gereden. Beide portierramen wijd geopend, want het is erg warm. Na bijna 42 jaar (ik was daar in augustus 1971) arriveerde ik weer aan de grens van het dorp. Maar die lag nu ver van de oude kern. Ik herkende niet veel, om niet te zeggen zeer weinig. Tibi liet eerst zijn nieuwe kliniek zien, die in aanbouw is. Daar wachtte zijn moeder ons op. Met Yola reed ik eerst naar de Lidl en daarna naar het huis met de mooie herinneringen. Opeens stopten we. Toen pas zag ik vaag het huisnummer 11op de muur staan. Ik herkende de brede deuren en de poort niet, omdat ik ze nog met een groene kleur in mijn geheugen had staan. Nu zijn ze beige. Het huisnummer is nog zichtbaar, maar is gewijzigd. Want het dorpje is behoorlijk gegroeid. Ik herinner me nog veel van het huis en de tuin. Zelfs Olga's moeder moest af en toe even nadenken, toen ik de oude situatie beschreef.
De kamer waar ik geslapen heb is een badkamer geworden. De overige kamers zijn nog hetzelfde. Ook de pomp, waar ik dagelijks mijn hoofd onder stak om me te wassen is er nog. Hij werkt niet meer. Het was 's morgens een vast ritueel. Naast de pomp stond een tafeltje met een metalen schaal, zeep en een handdoek. Olga pompte het steenkoude water over mijn slaperig hoofd. De tuin bestaat ook nog. Het aparte wc hok is verdwenen. Net als de varkensstal. Die is nu eigendom van de buren geworden. Ondanks de vele jaren ziet het geheel er goed onderhouden uit. Vanaf zondagmiddag ga ik daar een paar dagen logeren.

Voor de tv en op het water

 

Afgaande op de temperatuur zit ik hier in de hoek waar de heetste klappen vallen. Aan de Zwarte Zee is het beduidend aangenamer dan hier. Maar klagen doe ik niet, al ben ik daar ook aardig goed in geworden. Maar ach, wie met pek omgaat...
De tv staat bijna constant aan. Er wordt hier veel aandacht besteed aan politiek, sport en programma's met een hoog Prive en Story gehalte. Zo is de hele week al een landelijke beroemdheid in het nieuws. Een zangeres genaamd Alexandra Stan. Ze is door haar manager bont en blauw geslagen. De zangeres, een soort Madonna type (dus niets bijzonders), vertelt volop over de klappen die ze heeft gekregen. Haar manager (wat een boeventronie heeft die man zeg) zit vast. Boksen en kickboksen staan trouwens ook hoog op de lijst met favoriete tv programma's.
De nationale spoorwegen worden hier geprivatiseerd. Dat levert veel protesten op. Elke dag is er wel iets te horen over corruptie. In de politiek, het voetbal (Steaua Boekarest)of op ander gebied. Men kijkt hier ook naar Koreaanse of Japanse soapseries. Ze zijn nagesynchroniseerd, iets wat niet voor alle films / documentaires geldt.
Vanwege de hitte heb ik naar de 24 uren van Le Mans en de TT op Man gekeken. Zittend in een schommelstoel met de ventilator vlak naast me, was dat best vol te houden. Want van slapen komt niet zoveel. Veel te warm. Behalve 's morgens vroeg. Vooral op het water.

Arad, Pecica en Nadlac

Om een indruk te krijgen waar ik me ergens in Roemenie ophoud, heb ik uit een oude Gele Gids twee afbeeldingen gepikt. Een van het land met de districten en een van het district Arad, waar ik me bevind. Eind van deze week ga ik naar Nadlac, wat nog dichter tegen de Hongaarse grens ligt.
Daar heeft Olga's broer Mircea een veehouderij met voornamelijk varkens en in mindere mate runderen. Hij exporteert veel naar Hongarije. Mircea boert weliswaar goed, maar moet er ook keihard voor werken.
Men heeft mij veteld dat ik in Nadlac ook een speciaal religieusfeest zal bijwonen in een Grieks-Orthodoxe omgeving. Op zondag vertrek ik naar Pecica, het dorp waar Olga's moeder nog steeds woont. Ik ga bij haar een paar dagen logeren. Het dorp ligt ongeveer 22 kilometer van Arad.
In Pecica heeft de zoon van Mircea een praktijk. Hij is orthodontist en werkt van 8 tot 21.000 uur. Hij heeft grootse plannen. Hij gaat samen met nog drie collega specialisten een klein gezondheidscentrum beginnen. Pas als dat goed draait, wil hij aan trouwen gaan denken. Op dit moment is Tibi nog vrijgezel.

Een wandeling in Arad

Vanmorgen heb ik de stoute sandalen aangetrokken, mezelf flink ingesmeerd met zonnebrandcreme en een petje op ut heuft gezet. Ik ging een wandeling maken naar het centrum van Arad. Ik had vooraf een plattegrond bestudeerd, die ik in een Gouden Gids (versie Arad 2006) aantrof. Toen Olga mij dat kaartje zag bestuderen, pakte ze een grote schaar en knipte het pardoes uit de gids. " Neem maar mee", zei ze. Ik was van plan op haar fiets te stappen, maar Ovidiu raadde mij dat af. Hij wilde niet dat ik een vroege dood zou sterven op het hete asfalt van Arad. Oke, er wordt hier vaak als gekken gereden en verkeerslichten en zebra's hebben hier een andere uitstraling dan in Lelystad. En fietsers? Als je ze kan ontwijken : graag, maar het schijnt niet te hoeven.
Ik heb zoveel als mogelijk in de schaduw gelopen. Er was een groentenmarkt gaande in het centrum. En hoewel opvallend veel Roemenen mijn Indonesische afkomst herkennen(!), werd ik op de markt niet achterna gezeten door enthousiaste Roemenen met trossen bananen (rijst ben ik nog niet tegengekomen).
Een paar keer ben ik op een van de vele bankjes in de schaduw gaan zitten. Zo nam ik ook plaats naast een jonge Roemeen. We raakten in gesprek en hij vertelde dat hij net zijn diploma gehaald heeft, maar geen werk kan vinden. Hij is opgeleid voor timmerman. Maar tijdens zijn opleiding voorzag hij al, dat naar dat beroep geen vraag meer zou zijn. Hij werkt nu in de schoonmaak en dat bevalt hem prima. Alleen liggen ook daar de banen niet voor het oprapen. Ik adviseerde hem om meer aan de weg te timmeren. "Are you from Indonesia?", vroeg hij.
Wie hier oude gebouwen wil fotograferen komt mb's tekort. Wat een prachtige oude stad is Arad. Er zijn ook hofjes te zien. Ondanks de hitte zijn er meer mensen op straat dan verwacht.