dinsdag 12 november 2013

Zelfspot

Zelfspot is mij niet vreemd. Ik geniet er vaak van,omdat in veel gevallen mijn toehoorders grappig reageren. Hun reacties vertellen  mij een en ander.
Als iemand mij vroeg hoe ik mijn koffie wil, heb ik soms geantwoord : "Doe maar mijn kleurtje." Het leuke is dan dat de een wat aarzelend vroeg : "Eh...zwart dus?", terwijl de ander stellig en met een lach zegt : "Aha, met melk." Degene die voor zwart wilde kiezen, had het moeilijk.
Ik heb ook mensen ontmoet die niet zo letten op de uiterlijke kenmerken van de verschillende mensenrassen. In België (waar anders) ben ik geregeld als 'neger' gekwalificeerd. Anderen dachten dat ik van Indianen afstamde. Toen mijn zwager Jan V samen met mijn broer Ruud een concert van Mickey Newbury bijwoonden spraken ze de Amerikaanse liedjesschrijver en zanger achter de coulissen. Mickey vroeg mijn broer of hij soms uit Zuid Amerika afkomstig was. Ruud had eigenlijk verontwaardigd moeten reageren met : "Por vavor signor, no!! Dat is pas humor.
Soms herkent iemand Moluks bloed in mij. Dat vind ik knap. Vooral als ze beginnen met de opmerking dat ik van Indische komaf ben. En als iemand daarbinnen dan nog details weet te ontdekken, dan weet ik dat het op kennis dan wel gemeende belangstelling  berust.
Het is mij ook opgevallen dat wanneer donkere mensen onder elkaar grappen maken over het eigen uiterlijk, het vaak gebeurt dat blanke mensen die het horen zich niet op hun gemak voelen. Een blanke medewerker die vanwege zijn verjaardag wilde trakteren vroeg mij, wat mijn Antilliaanse collega Richard voor gebak wilde hebben. Ik antwoordde hem : "Maakt niet uit, als het maar geen moorkop is want die ziet ie elke ochtend al in de spiegel." De kantoorruimte met ruim 10 mensen gevuld, hulde zich opeens in een grote schaamtevolle stilte. Richard zelf en ik hebben samen achteraf in een deuk gelegen  vanwege die reactie.
Toen dezelfde Richard na een maand vakantie op Curaçao weer op werk kwam, zei ik dat ie behoorlijk bruin was geworden. Nu werd er wel gelachen, maar het was helemaal geen grapje van mij. Men had niet gezien dat het echt zo was. Want ook bruine, donkere menen kunnen nog bijkleuren. Maar ja, als je dat niet weet..... Gedurende mijn leven heb ik heel vaak de overgevoeligheid gemerkt zodra het over donkere mensen gaat. Of men is overgevoelig, of men weet bar weinig van andere mensen en culturen. Beiden kunnen een bron van ellende zijn.
Laatst vroeg iemand mij : "Hoe vind je het hier in Holland?" Ik antwoordde met een zwaar tropisch accent : "Het is hier oewel een beetje koud hè." En met dat antwoord en dat accent voldeed ik geheel aan de verwachtingen van die persoon.