Tijdens mijn loopbaan kwam ik een paar keer bij bedrijven terecht, die hun meeste werknemers het minimumloon betaalden. Vaak ging dat gepaard met een zeer beperkt pakket aan arbeidsvoorwaarden, opgebouwd door flink in voorwaarden te snijden en/of allerlei mitsen en maren toe te voegen. Men is vaak verplicht overuren te maken, die niet vergoed worden. De directie en soms ook managers waren alles behalve personeelsgericht bezig. Alleen zij kregen een goed tot zeer goed salaris. Bij die bedrijven hoorde ik ook over gevallen, waarin personeel spullen van de zaak mee naar huis nam. Niet alleen kantoorbenodigdheden, maar ook producten die het bedrijf maakte of verkocht. Of wel : er werd gestolen. Onder het personeel was dat een publiek geheim.
Ik kreeg geregeld te horen, dat het personeel op die manier het te lage loon of voorwaarden die hen onthouden worden compenseerde. Anderen zagen het als een wraakoefening op de leiding.
Soortgelijke verhalen hoorde ik in oost Europa. Men vindt dat bedrijven hier in het westen misbruik maken van werknemers uit oost Europese landen, door hen minder te betalen dan het eigen personeel. Uit onmin / wraak compenseert men dat via diefstal en creëert het afstandelijk gedrag. Er zijn bedrijven die heel sluw met wettelijke bepalingen weten om te gaan. Ze bedenken constructies die op papier leiden tot het uitbetalen van het minimumloon, terwijl in werkelijkheid de loonbetalingen ver onder dat bedrag liggen. Er komen situaties voor, waarin slechts 2 euro per uur betaald wordt.
In veel gevallen leidt de ontevredenheid / boosheid ook tot afstandelijk gedrag op het werk. Omdat alles goedkoper en sneller moet, wordt het voor veel buitenlandse werknemers sec een kwestie van euro's verdienen. Dat komt de kwaliteit van het werk niet ten goede. Maar het is / was wel lekker goedkoop voor de betreffende ondernemers. De uitspraak als zouden oost Europese werknemers hier enkel komen om de boel leeg te roven klopt in mijn beleving niet. Ze compenseren op die manier datgene, waarop zij recht (menen te) hebben. De diefstal begint bij menig bedrijf dat hen in dienst neemt tegen een (al dan niet omgerekend) loon lager dan het wettelijk minimum. Het is de moderne vorm van westerse slavernij. Natuurlijk speelt de cultuur ook een rol. Veel werknemers komen uit een cultuur waar sprake is van overleven en have en goed beschermd worden. Ze komen hier in een cultuur van luxe leven terecht, waarin veel have en goed ogenschijnlijk voor het oprapen ligt. Dus wie de bal kaatst..... of Wie goed doet.... of Goed voorbeeld... enz. vul zelf maar in.